Karpatsko–balkanske planine su deo severne zone nabiranja venačnih planina Evrope. Zauzimaju prostor između Panonskog basena, stare Rodopske mase na zapadu i Vlaško-pontijskog basena na istoku. Svojim manjim delom, prostiru se na krajnjem istoku Srbije, između Dunava na severu, Ruj-planine i Lužničko - Zaplanjske kotline na jugu, dolinom Južne i Velike Morave na zapadu i granice sa Bugarskom na istoku. Grade ih stene različite starosti i porekla, kao što su peščari, krečnjaci, vulkanske i eruptivne stene. Najstarije stene pokrivene su peščarima i do 1.000 m, dok su krečnjačke stene i do 600 m debljine.
Površinski i podzemni kraški oblici reljefa su veoma česti, mada ne i krupni. Od površinskog krasa tu su škrape, vrtače, ređe uvale i jedno kraško polje - Odorovsko. Broj pećina i prerasta je velik: Resavska, Zlotska (Lazareva), Bogovinska, Ceremošnja, Dubočka, Ravanička. Planine su dobro pokrivene šumama i pašnjacima, a u njima se nalaze velike naslage mrkog i kamenog uglja, bakra, zlata, srebra. Linija Ražanj (dolina Moravice) – Sokobanjska kotlina – Knjaževačka kotlina, deli Karpatske planine (severno) i Balkanske pl. (južno).
Nabiranjem Karpatsko-balkanskih planina nastala su 3 planinska venca, međusobno odvojena kotlinama i rečnim dolinama. Unutrašnji (zapadni) niza čine planine: Zviške,Homoljske, Beljanica, Kučajske, Rtanj, Ozren, Devica, Suva planina. Središnji niz čine planine: Šomrda, Stol, Veliki Krš, Crni vrh, Tupužnica, Tresibaba, Svrljiške planine. Spoljašnji (istočni) niz planina čine: Miroč, Veliki Greben, Deli Jovan i Stara planina dužine oko 90 kilometara, sa najvišim vrh Midžor (2.169 m).
Planine su raščlanjene kotlinama i klisurama. Njima prolaze važne saobraćajnice. Poznate kotline su: Zviždška (Kučevska), Homoljska (Žagubička), Crnorečka, Zaječarska. U Balkanskom planinskom predelu kotline su: Knjaževačka, Sokobanjska, Svrljiška, Belopalanačka, Zaplanjska i Pirotska. Između kotlina nalaze se i mnogobrojne klisure: Đerdapska, Čestobrodica - prevoj Stolice, Sićevačka.
(Izvor: https://upoznajsrbiju.weebly.com)
